Izbornik
Izbornik
Kada biste prosečnog stanovnika naše zemlje pitali koji dan je posvećen glavnom gradu Republike Srbije, većina bi verovatno i dalje odgovarala da je to 20. oktobar – Dan oslobođenja Beograda. Međutim, ono što smo tokom vremena kao građani uglavnom propustili, jeste činjenica da se dan grada Beograda više ne slavi u oktobru mesecu. U to ime postoji manifestacija pod nazivom Dani Beograda koja se svake godine obeležava u periodu od 16. do 19. aprila. I tako je skoro poslednje dve decenije, pa je ove godine u glavnom gradu po devetnaesti put održana pomenuta manifestacija nastala u znak sećanja na dva važna događaja.
Prvi događaj vezujemo za trenutak kada je papa Jovan VIII u pismu bugarskom knezu Borisu Mihajlu prvi put pomenuo slovensko ime grada Beograda. Pismo je napisano 16. aprila 878. godine. Prepis tog dokumenta iz vatikanskih arhiva nalazi se u crvenom salonu Skupštine Grada, a grafičko rešenje uradio je akademski slikar i grafičar Branko Miljuš.
Podsećanja radi, Beograd je kroz istoriju imao razna imena: Singidunum (romantizovano keltsko ime grada), Veligradon (vizantijsko ime), Alba Graeca (latinizirano ime), Alba Bulgarica (latinizirano ime tokom bugarske vladavine), Nandoralba (ime koje je grad imao u srednjevekovnoj Mađarskoj), Nandorfehervar (mađarsko ime), Weissen Weissenburg (nemačko ime), Castellbianco (italijansko ime), Dar Ul Jihad (osmansko ime koje u prevodu znači „Kuća rata”) i Princ-Eugen-Stadt (nacističko ime). burg (nemačko ime), Castellbianco (italijansko
Drugi događaj se odnosi na istorijski momenat u kome poslednji beogradski muhafiz Ali Riza-Paša simbolično knezu Mihailu Obrenoviću predaje ključeve Beograda. To se odigralo 19. aprila 1867. godine, a svega par dana kasnije (tačnije, 24.aprila 1867. godine), Riza Paša je ispraćen uz plotune tada već srpskih topova sa Beogradske tvrđave.
Po čemu se još naš glavni grad razlikuje od ostalih?
Malo je glavnih gradova u Evropi koji su bili posvećeni Presvetoj Bogorodici. Jedan od tih malobrojnih gradova je, na primer, Konstantinopolj, odnosno današnji Istanbul.
A među tim retkim gradovima nalazi se i naša prestonica.
Davne 1403. godine despot Stefan Lazarević je Beograd proglasio glavnim gradom, pa je u „Povelji Beogradu” zabeležio sledeće: „Od Kosova bejah pokoren ismailjćanskom narodu, dok ne dođe car Persijanaca i Tartara i njih razbi, a mene iz njihovih ruku Bog milošću svojom oslobodi. Odakle, dakle, došavši, nađoh najlepše mesto, od davnina preveliki grad Beograd, slučajno razrušen i zapusteo, sazdah ga i posvetih Presvetoj Bogomateri…”
Od tada, pa sve do danas, kad god su to istorijske prilike dozvoljavale, Beograd je bio glavni grad naše zemlje.
Šta još o Beogradu nismo znali?
Napoleon Bonaparta je 19.05.1802. godine ustanovio Orden legije časti. To je najviše odlikovanje Francuske i dodeljuje se u pet stepena.
Dana 21.12.1920. godine Orden legije časti je dodeljen i gradu Beogradu. Uručio ga je francuski maršal i počasni vojvoda srpske vojske Luj Franše d’ Epere po kome je i jedna beogradska ulica dobila ime.
Osim Beograda, samo još četiri grada izvan Francuske poseduju ovaj orden: Lijen (Belgija), Luksemburg (Luksemburg), Alžir (Alžir) i Staljingrad (Volgograd, Rusija).
Važno je podsetiti se i da je naš glavni grad jedan od retkih gradova Evrope koji na 0,5 kvadratnih metara centralne gradske zone ima bogomolje svih velikih monoteističkih religija – Sabornu crkvu Svetog Arhangela Mihajla, „Sukat Šalom” sinagogu, rimokatoličku crkvu Svetog Petra i Bajrakli džamiju.
To nam dovoljno govori o multikulturalnosti našeg glavnog
Zahvaljujemo na dostavljenoj građi za
tekst Zoranu Iliću, turističkom vodiču.
Jelena Stefanović
